Wat is zelforganisatie? In een zelforganiserend bedrijf is een bedrijf waar niemand macht heeft over anderen. Niemand is ‘manager’ van iemand anders, alle rollen en cirkels leiden zichzelf. In dienst van de purpose.
Na tientallen bedrijven te hebben ondersteund bij hun eerste stappen naar zelforganisatie, heeft coach Koen Bunders 7 voorwaarden omschreven. Voordat je begint kun je je verder verdiepen in een paar belangrijke voorwaarden, die de overstap naar zelforganisatie geleidelijker en aangenamer maken.
Als een bedrijf begint met zelforganisatie zijn er altijd wel wat hobbels op de weg. Dat is niet erg, maar kun je wel ervaren als moeilijk. Daarom heeft Koen ook 3 tips omschreven, als je wilt beginnen met zelforganisatie.
Wat is er nodig voor zelforganisatie?
7 basisvoorwaarden voor zelforganisatie
1. Leer loslaten!
Loslaten is nodig voor zelforganisatie, laat daarom los:
a. ‘de macht over anderen’
b. toeschrijven van macht aan anderen
2. Leer 100% verantwoordelijkheid te nemen
Je kunt je niet verstoppen, want er wordt van je verwacht dat je je rollen vervult en spanningen inbrengt. Of het tegenovergestelde: loslaten dat je als een ‘redder’ de verantwoordelijkheid van anderen draagt.
3. Besef dat je een nieuwe baas hebt: de purpose, oftewel de bedoeling, van de organisatie!
Met een groter bewustzijn dat je je tijd en energie niet inzet voor een manager, maar voor datgene waarvoor de organisatie in de wereld is, kan je nog beter afstemmen of jij wilt bijdragen aan die purpose.
Dit kan confronterend zijn…
4. Onderscheid rol en persoon
In zelforganisatie maak je een onderscheid tussen je werkrol en jou als persoon.
Wat zijn de behoeftes van je rol? Wat zijn jouw persoonlijke behoeften? Zowel de persoonlijke als werkrol- behoeftes zijn belangrijk.
5. Gereedschap en regels
Respecteer de regels, die je gelden binnen jouw werkcontext en de Governance die daarmee vastgesteld is. Als je Holacracy gebruikt als structuur binnen zelforganisatie, houd je je aan de regels zoals die omschreven staan in de Holacracy grondwet.
Je schuift daarmee van een context waar je moet kiezen tussen autonomie of afstemming naar autonomie én afstemmen.
6. Leer de realiteit te zien zoals die ‘er werkelijk is’ zodat spanningen waargenomen kunnen worden
Zorg voor een manier waarop je spanningen snel, veilig en betrouwbaar kunt verhelderen en verwerken.
7. Doe het!
Speel het spel,
Energize je rol
Pak je spanningen op
Herhaal!
Dit kan moeilijk zijn…
Bovenstaande vraagt om een verandering in perspectief. Het vraagt helderheid, ook over dingen die je liever niet ziet. Het vraagt nieuw gedrag en communicatie. En dat kan allemaal best moeilijk, confronterend of spannend zijn. Houd je stappen daarom klein en ga het vooral doen en ervaren.
Bij zelforganisatie is er niet langer een hiërarchie van mensen, maar van purposes.
Functies worden opgesplitst in rollen, die steeds tijdens een gestructureerd proces kunnen worden aangepast.
Die rollen hebben elk hun eigen bedoeling en kunnen door een of meerdere mensen vervult worden. Een persoon kan dus een of meerdere rollen vervullen.
Wat is er nodig om met zelforganisatie te beginnen?
3 tips om te starten met zelforganisatie
1. Vertrouw op mensen
Geloof erin dat de mensen in de organisatie in staat zijn om zelforganisatie te beoefenen.
2. Zorg voor een goede coach
Je doet dit zelf, maar niet alleen. Als je een nieuwe sport leert, dan begin je ook niet zelf met het spelregelboekje in de hand. Vraag een coach om je te begeleiden terwijl jullie zelf de capaciteit ontwikkelen om zelforganisatie te beoefenen.
3. Begin gewoon!
Maak een eerste kleine en simpele stap.
Begin met een experiment in een deel van het bedrijf.
Leer. Maak kleine aanpassingen ter verbetering.
