Goede Circle Lead / Slechte Circle Lead

Geïnspireerd op het format van de blog van Ben Horowitz: “Good Product Manager / Bad Product Manager”.

👋 Eerst even: wat is eigenlijk een Circle Lead?

In zelforganisatie is een Circle Lead géén traditionele manager.
Geen baas. Geen allesregelaar.

Een Circle Lead heeft simpelweg deze verantwoordelijkheden:
1. Bepalen van prioriteiten en strategie van de cirkel
2. De rollen en werkafspraken (governance) van de cirkel structureren
3. Zorgen dat de rollen vervuld worden (en dat monitoren en eventueel feedback geven waar nodig)

En overkoepelend:
4. De Circle Lead draagt de purpose en de verantwoordelijkheden van de hele cirkel – voor zover die nog niet zijn afgedekt door rollen binnen de cirkel.

That’s it.

Voor de rest verschilt is de Circle Lead een collega net als alle andere. Met eigen rollen. Met eigen spanningen. En met hetzelfde mandaat als ieder ander.

Ze gaat niet anderen in hun rol zitten micromanagen.
Ze neemt geen besluiten namens het team.
Ze maakt zichzelf nooit groter dan de structuur.

De Circle Lead is geen leider in de klassieke zin – degene die altijd alle antwoorden paraat heeft, de belangrijke knopen doorhakt en controle houdt.

🤫 Psttt… Nog even voor je verder gaat: misschien heb je eerder de blog Goede Circle Member / Slechte Circle Member gelezen en voel je je een beetje bedrogen. Deze blog lijkt er namelijk verdacht veel op. Vanuit de theorie is dat eigenlijk heel logisch: zoals een Circle Lead de Lead is van haar cirkel, zo is een Circle Member de Lead van z’n rollen. Allebei zijn ze in die zin dus een leider. Wat een goede Circle Member een goede Circle Member maakt (en een slechte een slechte), geldt dus ook voor Circle Leads.

🔥 Ja, zelforganisatie! Dat willen we! Of toch niet…?

Iedere organisatie wil eigenaarschap.
Tot het tijd is om iets los te laten.

Iedereen heeft de mond vol van zelforganisatie en gedistribueerd leiderschap.
Tot het schuurt.

Zolang het goed gaat, is het makkelijk praten. Maar zodra het spannend wordt, vervallen we razendsnel in oude patronen. Een reflex is dan: naar de Circle Lead kijken. “Gaat zij ons redden?”

Wat de Circle Lead dan doet — of laat — maakt het verschil.

🧩 Dus… wat is het verschil tussen een goede en een slechte Circle Lead?

❌ Een slechte Circle Lead geeft vooral veel antwoorden, zelfs op vragen die niet aan haar zijn.

✅ Een goede Circle Lead stelt juist veel vragen.
En als het nodig is, geeft ze duidelijke antwoorden — bijvoorbeeld over strategie, prioriteiten of roltoewijzing.


❌ Een slechte Circle Lead trekt verantwoordelijkheid naar zich toe.
Als anderen er niet uitkomen, zegt ze: “Laat maar, ik doe het wel.”

✅ Een goede Circle Lead duwt verantwoordelijkheid terug de cirkel in.
Ook — of juist — op het moment als iemand hoopt dat zij de knoop doorhakt voor een beslissing die eigenlijk bij zijn eigen rol hoort.
Dan zegt ze: “Wat heb jij nodig om dit besluit te nemen?”


❌ Een slechte Circle Lead bemoeit zich met alles — ongevraagd, op alle momenten.

✅ Een goede Circle Lead weet scherp wat wel en niet bij haar rollen hoort en bij de rollen van haar collega’s.


❌ Een slechte Circle Lead heeft het voortdurend over vertrouwen, maar durft het in de praktijk niet te geven — omdat ze nalaat voldoende helderheid te creëren. Zo ondermijnt ze een cultuur van eigenaarschap.

✅ Een goede Circle Lead vertrouwt op structuur.
Ze weet: helderheid maakt vrijheid mogelijk.
Ze zorgt voor glasheldere governance – duidelijke afspraken over rollen, verantwoordelijkheden en werkprocessen.
Zonder de mond vol te hebben over vertrouwen, is het bij haar voelbaar in alles wat ze doet.


❌ Een slechte Circle Lead geeft geen ondertiteling. Ze zegt:

“Ik denk dat we X moeten doen.”

maar zegt er niet bij of dat een mening is of een besluit.
Omdat ze de Circle Lead is, volgt het team als vanzelf.
Langzaam verdwijnt de cultuur van eigenaarschap — en groeit er een cultuur van toch-nog-maar-even-checken-bij-de-Circle-Lead.

✅ Een goede Circle Lead geeft ondertiteling bij alles wat ze zegt. Is het een mening? Een voorstel? Een besluit? Ze zegt:

“Dit is mijn mening — aan jouw rol om te besluiten wat je ermee doet.”

Of:

“Ik neem dit besluit als Circle Lead, omdat het over strategie gaat.”

Ze voorkomt verwarring door helder te zijn.
Ze is zich er scherp van bewust dat, juist door haar positie, haar woorden zwaarder wegen.
Wat als mening is bedoeld, kan zomaar als besluit worden ervaren. Dus maakt ze expliciet wat ze bedoelt — elke keer weer.

❌ Een slechte Circle Lead is een menselijke pleister. Ze pakt op, lost op, springt bij — maar structureert niks.
Ze blijft vooral veel brandjes blussen — in plaats van de oorzaak van de brand aan te pakken.
En het werk blijft maar naar haar toekomen.
Niet omdat zij erom vraagt, maar omdat niemand anders nog weet waar het thuishoort.

✅ Een goede Circle Lead kan best een keer een brandje blussen, maar zorgt er daarna voor dat het werk structureel landt.
Ze agendeert ‘de brandjes’ in het roloverleg — en gaat op zoek naar structurele oplossingen: in rollen, domeinen of werkafspraken.
Zo creëert ze plekken waar werk kan landen.


❌ Een slechte Circle Lead ontwerpt governance vanuit haar hoofd.
Ze zit te puzzelen op een logischer indeling.
Schrijft rollen uit – omdat het op papier klopt, niet omdat het werk erom vraagt.
Ze denkt dat zij wel even kan bedenken hoe het moet en komt met een grootschalig herontwerp van de governance.
Ze vergeet de kracht van collectieve intelligentie – en het principe van evolutionaire governance.

✅ Een goede Circle Lead past de governance aan op basis van spanningen. Ze ziet iets in het werk dat wringt – en stelt voor om de governance te verhelderen via een aanpassing in een rol, domein of werkafspraak.
Niet vanuit theorie of controle, maar vanuit concrete spanningen in de praktijk. Ze weet: goede governance ontstaat niet aan het bureau, maar in het werk.


❌ Een slechte Circle Lead neemt besluiten over van anderen.

✅ Een goede Circle Lead helpt anderen besluiten nemen.


❌ Een slechte Circle Lead zegt: “Geef maar hier.”

✅ Een goede Circle Lead zegt: “Waar hoort dit thuis?”


❌ Een slechte Circle Lead handelt vanuit schuldgevoel. Ze denkt:

“Ze verwachten dat ik dit oplos.”
“Ik kan het eigenlijk niet maken om dit níét te doen.”
“Als ik het niet doe, gebeurt het niet.”

En dus pakt ze het op.
Niet omdat het bij haar rol hoort, maar omdat ze zich verantwoordelijk voelt voor alles — in plaats van het werk daar te laten waar het hoort.

✅ Een goede Circle Lead handelt vanuit eigenaarschap van rollen. Ze herkent de neiging om iets over te nemen van een andere rol — maar gebruikt dat als signaal om juist een stap terug te doen.
Ze denkt:

“Ik merk dat ik dit nu wil oplossen… maar het hoort niet bij mijn rol.”

Ze maakt het bespreekbaar.
Ze stelt de juiste vragen.
Ze kiest voor rolbewustzijn boven reddersgedrag.


❌ Een slechte Circle Lead doet alsof de hele cirkel haar domein is. Alles loopt via haar, moet langs haar, eindigt bij haar.

✅ Een goede Circle Lead verheldert domeinen.


❌ Een slechte Circle Lead is een magneet.
Ze trekt alle spanningen naar zich toe. Iedereen kijkt naar haar als het lastig wordt.

✅ Een goede Circle Lead draait die magneet om.
Ze stuurt spanningen terug de cirkel in.

❌ Een slechte Circle Lead verwart druk zijn met impact maken.
Ze zit overal in, zegt overal iets over, en brandt langzaam op.

✅ Een goede Circle Lead begrenst zichzelf.
Ze weet waar haar rol stopt.


❌ Een slechte Circle Lead vindt het fijn als beslissingen nog even ‘bij haar worden getoetst’, ‘tegen haar aan worden gehouden’, of ‘langs haar gaan’.
En ook al loopt ze over, ergens voelt het fijn.

✅ Een goede Circle Lead neemt alleen de besluiten die écht bij haar rol horen.


❌ Een slechte Circle Lead is dol op anderen uit de brand helpen, en probeert spanningen van haar collega’s op te lossen.
Ze voedt – zonder zich hiervan bewust te zijn – ouder-kind dynamieken.
Anderen blijven haar aankijken zodra iets onduidelijk is – om bevestiging, om geruststelling, of om een knoop door te hakken.
En zij blijft bevestigen, geruststellen, besluiten.
Ze bedoelt het goed, maar creëert onduidelijkheid, afhankelijkheid en vermoeidheid.

✅ Een goede Circle Lead vertrouwt op de volwassenheid van haar collega’s.
Niet vanuit naïef optimisme, maar vanuit vertrouwen in glasheldere structuur.
Ze is zich bewust van het risico van ouder-kind dynamieken.
Ze voelt wanneer collega’s haar aankijken als ouder — en kijkt terug als collega, niet als redder.
Als anderen haar opzoeken voor bevestiging, geruststelling of om een knoop door te hakken, stelt ze de juiste vragen. Vragen die hen helpen het eigenaarschap te pakken in hun eigen rol.

🦸‍♀️ Om een lang verhaal kort te maken:

❌ Een slechte Circle Lead is een echte held. En wordt zo het grootste struikelblok van haar eigen team. Ze ondermijnt — zonder het te willen — een cultuur van eigenaarschap.

✅ Een goede Circle Lead is géén held. Ze creëert autonomie. Geen afhankelijkheid. Ze versterkt een cultuur van eigenaarschap.