Goede Circle Lead / Slechte Circle Lead

Geïnspireerd op het format van de blog van Ben Horowitz: “Good Product Manager / Bad Product Manager”.

👋 Eerst even: wat is eigenlijk een Circle Lead?

In zelforganisatie is een Circle Lead géén traditionele manager.
Geen baas. Geen allesregelaar.

Een Circle Lead heeft simpelweg deze verantwoordelijkheden:
1. Bepalen van prioriteiten en strategie van de cirkel
2. De rollen en werkafspraken (governance) van de cirkel structureren
3. Zorgen dat de rollen vervuld worden (en dat monitoren en eventueel feedback geven waar nodig)

En overkoepelend:
4. De Circle Lead draagt de purpose en de verantwoordelijkheden van de hele cirkel – voor zover die nog niet zijn afgedekt door rollen binnen de cirkel.

That’s it.

Voor de rest is de Circle Lead een collega net als alle andere. Met eigen rollen. Met eigen spanningen. En met hetzelfde mandaat als ieder ander.

Hij gaat niet anderen in hun rol zitten micromanagen.
Hij neemt geen besluiten namens het team.
Hij maakt zichzelf nooit groter dan de structuur.

De Circle Lead is geen leider in de klassieke zin – degene die altijd alle antwoorden paraat heeft, de belangrijke knopen doorhakt en controle houdt.

🤫 Psttt… Nog even voor je verder gaat: misschien heb je eerder de blog Goede Circle Member / Slechte Circle Member gelezen en voel je je een beetje bedrogen. Deze blog lijkt er namelijk verdacht veel op. Vanuit de theorie is dat eigenlijk heel logisch: zoals een Circle Lead de Lead is van zijn cirkel, zo is een Circle Member de Lead van z’n rollen. Allebei zijn ze in die zin dus een leider. Wat een goede Circle Member een goede Circle Member maakt (en een slechte een slechte), geldt dus ook voor Circle Leads.

🔥 Ja, zelforganisatie! Dat willen we! Of toch niet…?

Iedere organisatie wil eigenaarschap.
Tot het tijd is om iets los te laten.

Iedereen heeft de mond vol van zelforganisatie en gedistribueerd leiderschap.
Tot het schuurt.

Zolang het goed gaat, is het makkelijk praten. Maar zodra het spannend wordt, vervallen we razendsnel in oude patronen. Een reflex is dan: naar de Circle Lead kijken. “Gaat hij ons redden?”

Wat de Circle Lead dan doet — of laat — maakt het verschil.

🧩 Dus… wat is het verschil tussen een goede en een slechte Circle Lead?

❌ Een slechte Circle Lead geeft vooral veel antwoorden, zelfs op vragen die niet aan hem zijn.

✅ Een goede Circle Lead stelt juist veel vragen.
En als het nodig is, geeft hij duidelijke antwoorden — bijvoorbeeld over strategie, prioriteiten of roltoewijzing.


❌ Een slechte Circle Lead trekt verantwoordelijkheid naar zich toe.
Als anderen er niet uitkomen, zegt hij: “Laat maar, ik doe het wel.”

✅ Een goede Circle Lead duwt verantwoordelijkheid terug de cirkel in.
Ook — of juist — op het moment dat iemand hoopt dat hij de knoop doorhakt voor een beslissing die eigenlijk bij zijn eigen rol hoort.
Dan zegt hij: “Wat heb jij nodig om dit besluit te nemen?”


❌ Een slechte Circle Lead bemoeit zich met alles — ongevraagd, op alle momenten.

✅ Een goede Circle Lead weet scherp wat wel en niet bij zijn rollen hoort en bij de rollen van zijn collega’s.


❌ Een slechte Circle Lead heeft het voortdurend over vertrouwen, maar durft het in de praktijk niet te geven — omdat hij nalaat voldoende helderheid te creëren. Zo ondermijnt hij een cultuur van eigenaarschap.

✅ Een goede Circle Lead vertrouwt op structuur.
Hij weet: helderheid maakt vrijheid mogelijk.
Hij zorgt voor glasheldere governance – duidelijke afspraken over rollen, verantwoordelijkheden en werkprocessen.
Zonder de mond vol te hebben over vertrouwen, is het bij hem voelbaar in alles wat hij doet.


❌ Een slechte Circle Lead geeft geen ondertiteling. Hij zegt:

“Ik denk dat we X moeten doen.”

maar zegt er niet bij of dat een mening is of een besluit.
Omdat hij de Circle Lead is, volgt het team als vanzelf.
Langzaam verdwijnt de cultuur van eigenaarschap — en groeit er een cultuur van toch-nog-maar-even-checken-bij-de-Circle-Lead.

✅ Een goede Circle Lead geeft ondertiteling bij alles wat hij zegt. Is het een mening? Een voorstel? Een besluit? Hij zegt:

“Dit is mijn mening — aan jouw rol om te besluiten wat je ermee doet.”

Of:

“Ik neem dit besluit als Circle Lead, omdat het over strategie gaat.”

Hij voorkomt verwarring door helder te zijn.
Hij is zich er scherp van bewust dat, juist door zijn positie, zijn woorden zwaarder wegen.
Wat als mening is bedoeld, kan zomaar als besluit worden ervaren. Dus maakt hij expliciet wat hij bedoelt — elke keer weer.

❌ Een slechte Circle Lead is een menselijke pleister. Hij pakt op, lost op, springt bij – maar structureert niks.
Hij blijft vooral veel brandjes blussen – in plaats van de oorzaak van de brand aan te pakken.
En het werk blijft maar naar hem toekomen.
Niet omdat hij erom vraagt, maar omdat niemand anders nog weet waar het thuishoort.

✅ Een goede Circle Lead kan best een keer een brandje blussen, maar zorgt er daarna voor dat het werk structureel landt.
Hij agendeert ‘de brandjes’ in het roloverleg — en gaat op zoek naar structurele oplossingen: in rollen, domeinen of werkafspraken.
Zo creëert hij plekken waar werk kan landen.


❌ Een slechte Circle Lead ontwerpt governance vanuit zijn hoofd.
Hij zit te puzzelen op een logischer indeling.
Schrijft rollen uit – omdat het op papier klopt, niet omdat het werk erom vraagt.
Hij denkt dat hij wel even kan bedenken hoe het moet en komt met een grootschalig herontwerp van de governance.
Hij vergeet de kracht van collectieve intelligentie – en het principe van evolutionaire governance.

✅ Een goede Circle Lead past de governance aan op basis van spanningen. Hij ziet iets in het werk dat wringt – en stelt voor om de governance te verhelderen via een aanpassing in een rol, domein of werkafspraak.
Niet vanuit theorie of controle, maar vanuit concrete spanningen in de praktijk. Hij weet: goede governance ontstaat niet aan het bureau, maar in het werk.


❌ Een slechte Circle Lead neemt besluiten over van anderen.

✅ Een goede Circle Lead helpt anderen besluiten nemen.


❌ Een slechte Circle Lead zegt: “Geef maar hier.”

✅ Een goede Circle Lead zegt: “Waar hoort dit thuis?”


❌ Een slechte Circle Lead handelt vanuit schuldgevoel. Hij denkt:

“Ze verwachten dat ik dit oplos.”
“Ik kan het eigenlijk niet maken om dit níét te doen.”
“Als ik het niet doe, gebeurt het niet.”

En dus pakt hij het op.
Niet omdat het bij zijn rol hoort, maar omdat hij zich verantwoordelijk voelt voor alles — in plaats van het werk daar te laten waar het hoort.

✅ Een goede Circle Lead handelt vanuit eigenaarschap van rollen. Hij herkent de neiging om iets over te nemen van een andere rol — maar gebruikt dat als signaal om juist een stap terug te doen.
Hij denkt:

“Ik merk dat ik dit nu wil oplossen… maar het hoort niet bij mijn rol.”

Hij maakt het bespreekbaar.
Hij stelt de juiste vragen.
Hij kiest voor rolbewustzijn boven reddersgedrag.


❌ Een slechte Circle Lead doet alsof de hele cirkel zijn domein is. Alles loopt via hem, moet langs hem, eindigt bij hem.

✅ Een goede Circle Lead verheldert domeinen.


❌ Een slechte Circle Lead is een magneet.
Hij trekt alle spanningen naar zich toe. Iedereen kijkt naar hem als het lastig wordt.

✅ Een goede Circle Lead draait die magneet om.
Hij stuurt spanningen terug de cirkel in.

❌ Een slechte Circle Lead verwart druk zijn met impact maken.
Hij zit overal in, zegt overal iets over, en brandt langzaam op.

✅ Een goede Circle Lead begrenst zichzelf.
Hij weet waar zijn rol stopt.


❌ Een slechte Circle Lead vindt het fijn als beslissingen nog even ‘bij hem worden getoetst’, ‘tegen hem aan worden gehouden’, of ‘langs hem gaan’.
En ook al loopt hij over, ergens voelt het fijn.

✅ Een goede Circle Lead neemt alleen de besluiten die écht bij zijn rol horen.


❌ Een slechte Circle Lead is dol op anderen uit de brand helpen, en probeert spanningen van zijn collega’s op te lossen.
Hij voedt – zonder zich hiervan bewust te zijn – ouder-kind dynamieken.
Anderen blijven hem aankijken zodra iets onduidelijk is – om bevestiging, om geruststelling, of om een knoop door te hakken.
En hij blijft bevestigen, geruststellen, besluiten.
Hij bedoelt het goed, maar creëert onduidelijkheid, afhankelijkheid en vermoeidheid.

✅ Een goede Circle Lead vertrouwt op de volwassenheid van zijn collega’s.
Niet vanuit naïef optimisme, maar vanuit vertrouwen in glasheldere structuur.
Hij is zich bewust van het risico van ouder-kind dynamieken.
Hij voelt wanneer collega’s hem aankijken als ouder — en kijkt terug als collega, niet als redder.
Als anderen hem opzoeken voor bevestiging, geruststelling of om een knoop door te hakken, stelt hij de juiste vragen. Vragen die hen helpen het eigenaarschap te pakken in hun eigen rol.

🦸‍♀️ Om een lang verhaal kort te maken:

❌ Een slechte Circle Lead is een echte held. En wordt zo het grootste struikelblok van zijn eigen team. Hij ondermijnt — zonder het te willen — een cultuur van eigenaarschap.

✅ Een goede Circle Lead is géén held. Hij creëert autonomie. Geen afhankelijkheid. Hij versterkt een cultuur van eigenaarschap.