Hoe is het nu met… Manuel Oppenoorth van REL??
Charlotte (Energized.org) interviewt Manuel (REL, Regionaal Energieloket) over hun zelforganisatiereis tot nu toe. REL werkt sinds 2022 met Holacracy.
Wie ben je en waarom werk je bij REL?
‘Ik ben Manuel Oppenoorth en werk nu meer dan zes jaar bij Regionaal REL. Ik ben onderhand een van de langst zittende medewerkers van wat ooit een start-up was, maar je kunt nu niet meer echt zeggen dat we een start-up zijn! Het is leuk om al die fases mee te maken.
In al die jaren bij REL heb ik ook altijd verschillende dingen gedaan. In de basis ben ik adviseur duurzaam wonen en help ik bewoners met het verduurzamen van hun huis. Maar wat uniek is bij REL, is dat ik hier ook de kans krijg om na te denken over hoe we die verduurzaming slimmer en schaalbaarder kunnen maken. Een groot deel van mijn tijd gaat dus uiteindelijk niet naar één-op-één advies, maar naar het nadenken over hoe we de energietransitie in de gebouwde omgeving sneller kunnen laten verlopen.
Onze missie is om een duurzaam thuis voor iedereen te creëren, maar dat willen we dus ook echt met nieuw ondernemerschap doen. En dat is heel erg leuk. Daar hoort ook Holacracy bij, maar ook de manier waarop wij mensen aannemen, de kernwaarden die we hebben etc.’
Waarom wilden jullie de stap naar zelforganisatie graag maken?
‘In 2021 werken we met zo’n 25 tot 30 mensen bij REL. Het was de fase waarin de eerste managementstructuren ontstonden. Voorheen deden de drie oprichters alle coaching zelf, maar toen kwamen er teamleads. Er waren zes teams, en het was al snel duidelijk dat we geen hiërarchie wilden, omdat we de start-up vibe niet wilden verliezen. We waren op zoek naar de juiste organisatievorm voor REL.
Paul Geurts van Kessel, één van de drie oprichters van REL, had toen een verkenning gedaan op basis van het boek How to Survive the Organisational Revolution, waarin acht modellen werden besproken, zoals het Spotify-model en Holacracy. We besloten te kijken welk model bij REL paste. Toen Paul enthousiast werd over Holacracy, werd de vraag gesteld wie dit in een team wilde testen. Ik besloot meteen om het te proberen, vooral omdat mijn team best wel ervaren medewerkers had die openstonden voor experimenten.
De keuze voor Holacracy, waarin er veel vertrouwen is in de mensen die het werk doen, bleek heel goed aan te sluiten bij de start-up cultuur die we wilden behouden als REL. Het was eigenlijk een idealistische keuze die praktisch gezien en qua resultaten heel goed uitpakte.’
Kun je meer vertellen over hoe die keuze voor Holacracy uitpakte?
‘Kijk, sommige aspecten van een start-up zijn gewoon moeilijk te behouden als het bedrijf groter wordt. Daar kan zelfs geen Holacracy tegenop. Dat gezegd hebbende, merk ik dat Holacracy wel heel goed is in belangrijke elementen van de start-up cultuur bewaren.
.
Wat goed werkt met Holacracy, is dat mensen niet geremd worden om dingen te proberen of hun mening te uiten. In traditionele hiërarchieën kan innovatie van lagere niveaus vaak tegengehouden worden door managers, maar dat gebeurt bij ons niet. Mensen voelen zich bij ons dankzij Holacracy niet geremd om dingen te proberen en hun mening te laten blijken.
De strategie binnen de organisatie wordt samen met de hele organisatie bepaald, en we besteden veel tijd, op kwartaal- en jaarniveau, aan het monitoren van de voortgang. En we zijn trouwens ook heel helder in wat we NIET doen. Dit zorgt ervoor dat alle neuzen dezelfde kant op blijven staan.
Overigens zijn er ook medewerkers in de organisatie die niet Holacracy gebruiken. Bij het project “energiefixers” bijvoorbeeld, een project om de energiemoede aan te pakken. Bij dit project moesten we veel studenten inzetten om energie-efficiëntie-verbeteringen in huizen te realiseren. Omdat deze fixers vaak studenten zijn, die part-time werken of een 0-uren contract hebben, hebben we ervoor gekozen om Holacracy niet toe te passen bij de fixers zelf. We zagen niet in hoe we die allemaal met zo beperkte tijd Holacracy konden leren. We hebben ervoor gekozen om de operationele functies die betrokken zijn bij de fixers, zoals vestigingsmanagers en planners, wel volgens Holacracy te laten organiseren. Dit was een pragmatische keuze die voor ons goed heeft uitgepakt.’
Hoe reageren anderen op het feit dat jullie Holacracy gebruiken?
‘Nou, wat wel leuk was, is dat je vergeet hoe ‘normaal’ Holacracy nu is voor ons en voor REL. Het lijkt gewoon heel erg te passen, ook bij de mensen die bij ons werken. We etaleren het ook groot op onze ‘werken-bij-website’, wat waarschijnlijk ook de juiste mensen aantrekt.
Het is opvallend hoe vanzelfsprekend het voor jezelf begint te worden. Juist nu we groter worden, ben ik alleen maar trotser op het feit dat we dit nog steeds doen. Het is niet meer “oh, omdat jullie een kleine start-up zijn, lukt het”. Ik geloofde er theoretisch al in dat Holacracy heel goed werkt, ook juist als je groter wordt, maar nu zie ik ook in de ‘praktijk dat het werkt!’
Is je vertrouwen in zelforganisatie toegenomen of afgenomen?
‘Ik denk best wel hetzelfde! Ik denk dat het zo aansluit bij de theorie die ik van tevoren had verwacht.’
Wat zou je willen zeggen tegen oprichters/ondernemers die zich aan het oriënteren zijn op Holacracy?
‘Als Holacracy niet bij ons had gepast, was het een heel ander verhaal geweest. Ik zou dus eerst kijken of de basisprincipes van Holacracy en jouw organisatie matchen. Dan zou ik klein beginnen en uitbreiden. Als mensen enthousiast worden, breidt het zich immers vanzelf uit.
En al wil je niet voor de volle 100% gaan met Holacracy of zelforganisatie, zelfs dan zijn de tools van Holacracy super interessant. Ik heb ook weleens gedacht: als ik nu ergens anders zou werken en een managersfunctie had, zou ik zeker de tools van Holacracy gebruiken. Zoals het werken met spanningen, het geven van veel vrijheid, en duidelijke rollen.
Ik sprak laatst iemand van een start-up die qua groei altijd een paar jaar voorliep op REL. Nu zijn ze ongeveer even groot als wij, maar is er veel spanning bij de senior mensen, omdat ze niet wisten waar ze precies verantwoordelijk voor waren. Er werd teveel gemicromanaged en er was een middenlaag van managers zonder duidelijke beslissingsbevoegdheid. Ik herkende dit als rolonduidelijkheid en gebrek aan richting.
Ik weet trouwens niet of ik nog in een bedrijf zou willen werken waar experimenten lastig zijn en er weinig vertrouwen is in de medewerkers…’
Wat zijn jullie volgende stappen wat betreft Holacracy?
‘Er staat eigenlijk niet zoveel groots op de planning. Eva en ik hebben de rol van Holacracy-coach binnen REL. We proberen vooral om het kennisniveau op peil te houden door af en toe trainingen te organiseren. Elke twee weken nemen we twee minuten tijdens de maandagochtend start om iets toe te lichten, zoals een nieuwe feature in Holaspirit. Ook nodigen we onszelf af en toe uit in een andere cirkel.
Veel van onze coaching gaat over persoonlijke zelforganisatie, omdat REL veel jonge mensen heeft. Zelforganisatie vraagt veel eigen verantwoordelijkheid, keuzes maken, prioriteren en tijdsplanning, en daar besteden we vaak extra aandacht aan.
We hebben ook een REL-geluksmeter. Als de resultaten binnen zijn, wil ik kijken welke data iets zeggen over Holacracy. Over het algemeen scoren we goed, dus ik verwacht geen grote ingrepen komende tijd.’
Hoe kijk je terug op het proces en de ontwikkeling die jullie hebben doorgemaakt?
‘Nou, het heeft echt wel een tijd geduurd om te komen waar we nu zijn. In het eerste jaar was er veel wensdenken over waar we naartoe moesten. Er waren verschillende meningen, bijvoorbeeld of de diensten in een cirkel georganiseerd moesten worden of per gemeente. Het leuke is dat met Holacracy die evolutie en reorganisatie in kleine stappen gaat. Ik heb er steeds minder een mening over en denk vooral: nou, laten we het gewoon proberen en kijken hoe het uitpakt in de realiteit. Holacracy heeft me in die zin ook geholpen om meer los te laten en meer te vertrouwen op de evolutie van kleine stapjes die overal in de organisatie worden gedaan.’
Gerelateerde blogs
Bouwen aan een cultuur van eigenaarschap?
Ontgrendel een heleboel kennis! We hebben talloze blogs, artikelen, handleidingen en zelfs een boek voor jou! Of je nu je eerste stappen zet of de diepte in wil duiken, hier vind je wat je zoekt.
