Teamontwikkeling in zelforganisatie

Organisaties en teams die zelforganiserend (beginnen te) werken, kunnen opmerken dat ze daarin geremd worden door oude communicatie- en gedragspatronen.

Zelforganisatie blijft beperkt tot de ‘bovenstroom’. Het werk wordt georganiseerd, rol- en werkoverleggen worden gedaan en rollen en verantwoordelijkheden worden beschreven. Daarmee wordt het werk vele malen transparanter.

Het is echter niet zo dat die transparantie automatisch doorwerkt in de ‘onderstroom’, zoals de communicatie en gedrag in het dagelijkse werk, buiten de overleggen. Zo blijven bijvoorbeeld spanningen onbenoemd, mensen blijven zoeken naar toestemming van de Lead Link of consensus in de groep, er wordt veel geklaagd of mensen spreken elkaar niet aan.

Verankeren van zelforganisatie

Wat wij willen bereiken door teamontwikkeling in te zetten bij zelforganisatie is dat zelforganisatie verankert in de onderstroom van gedrag en communicatie. Dat leidt ertoe dat mensen hun eigenaarschap volledig nemen over de doelen van de cirkel en van hun rollen, bijvoorbeeld door zelfstandig besluiten te nemen.

Het team communiceert op een gelijkwaardige, volwassen manier en waar men vervalt in oude patronen wordt dat opgemerkt en bespreekbaar gemaakt. Spanningen en frustraties worden niet persoonlijk genomen, maar constructief ingezet voor de doelen van de rol, de cirkel en de organisatie.

Nieuwsgierig? Start met een introductie training Teamontwikkeling in Zelforganisatie

Tijdens deze introductie workshop van een halve dag krijg je een voorproefje van onze teamsessies voor teamontwikkeling.

Teamsessies: een traject voor teamontwikkeling

Voor de teamsessies putten wij uit onze ervaring met Systems-Centered® Training (SCT®). Wij worden hierin actief begeleid en ondersteund door een gelicenseerd SCT® coach, Peter Kunneman. SCT is door haar systeemgerichte benadering een krachtige aanvulling op Holacracy.

Het biedt concrete handvatten om de fase van teamontwikkeling in kaart te brengen en om op systematische wijze te werken aan gedrag en manieren van communiceren die Holacracy versterken.

Scepsis en weerstand worden gezien als waardevolle stemmen in het team, die elk hun functie hebben (bijv. het stabiliseren van het team en het behouden van wat werkt). Door dit los te koppelen van personen (de “lastpakken” en “zondebokken” in elk team) wordt het bespreekbaar. Hiermee komt steevast veel energie vrij die kan worden ingezet voor de ontwikkeling van het team en de implementatie van Holacracy, in plaats van daar een rem op te vormen.

Tijdens de sessies wordt het team zich bewust van hoe hun huidige gedrag en communicatie de ontwikkeling van zelforganisatie belemmeren. We brengen dit in kaart en oefenen systematisch met nieuw gedrag en nieuwe manieren van communiceren die zelforganisatie bevorderen. Gedurende het teamontwikkeltraject slaan we steeds meer de brug tussen de opgedane inzichten en vaardigheden uit het teamoverleg en het werkoverleg, het roloverleg en het dagelijkse werk.

Teamontwikkeling tijdens de Holacracy implementatie

De menselijke kant blijft onderbelicht bij zelforganisatie!’ dat horen we regelmatig. En dat begrijpen we. De ervaring leert dat in elke implementatie een moment aanbreekt waarop de onderstroom zich laat gelden. Denk aan groeiende scepsis en weerstand, of gedrag dat bij hiërarchische sturing functioneel was, maar in de context van Holacracy niet meer past of zelfs belemmerend gaat werken, zoals bijvoorbeeld het vasthouden aan functies in plaats van de stap naar rollen te maken.

Meer interventies in de bovenstroom, zoals nóg eens uitleggen, zijn dan zinloos en kunnen zelfs averechts werken. Bijvoorbeeld doordat de coach of zelfs de methode als geheel aan geloofwaardigheid inboeten. Door juist dan te vertragen en aandacht te besteden aan wat er in de onderstroom leeft, ontstaat vaak een doorbraak in het veranderproces.

Daarom verankeren wij de implementatie in een teamontwikkelingstraject. Naast ons werk in de bovenstroom van structuur en spelregels, bieden we de teams handvatten om te reflecteren op hun gedrag, normen en manieren van communiceren. We brengen het huidige samenwerkingsklimaat in kaart en helpen de teams om op een systematische manier belemmerende krachten te herkennen en te verzwakken. In de vruchtbare grond die hier gecreëerd wordt, gaat het Holacratisch werken werkelijk wortel schieten.

Voorwaarden om met teamontwikkeling aan de slag te gaan

Wij geloven in de waarde van teamontwikkeling voor, tijdens en na de stap naar zelforganisatie. Wat daarvoor nodig is, is de bereidheid om de teamdynamiek te onderzoeken en te experimenteren met nieuw gedrag en natuurlijk tijd voor teamoverleggen.

Wat is SCT®

Systems-Centered® Training (SCT®) biedt praktische en systematische methoden die gericht zijn op ontwikkeling en innovatie, met oog voor de ruimere context: bijvoorbeeld een bedrijf, team of relatie. Het biedt aanknopingspunten om systemen te begrijpen en te beïnvloeden. Onszelf, een groep of team als een systeem zien, helpt ook in het vormgeven van effectieve en plezierige relaties.

De basis ligt in de wetenschap. Het is een toepassing van de ‘Theorie van Levende Menselijke Systemen’, die werd ontwikkeld door dr. Yvonne Agazarian.

Wat wij waarderen aan Systems-Centered Training®:

  • de wetenschappelijke basis (sterk fundament)
  • systeembenadering
  • de herkenbaarheid van het rol-doel-context model (vanuit Holacracy)
  • de directe toepassingsmogelijkheid

Trainers

peter kunneman teamontwikkeling sct

De coaching in teamontwikkeling wordt o.a. verzorgd door Peter Kunneman (gelicenseerd SCT practitioner), die reeds vele organisaties heeft ondersteund met teamontwikkeling en conflictoplossing.

Meer lezen over teamontwikkeling

Peter schreef eerder al een artikel over weerstand bij grote veranderingen in de organisatie.

En we maakten samen een verslag van onze eigen ervaringen als team in het artikel Is Energized.org in groepstherapie?.

Het meest toegankelijke boek over is SCT in action, Applying the Systems-Centered Approach in Organizations. Deze is verkrijgbaar als ebook en paperback.

SCT® and Systems-Centered® are registered trademarks of Dr. Yvonne M. Agazarian and the Systems-Centered Training and Research Institute, Inc., a non-profit organization.

“De start van de sessies voelde voor mij onwennig en intensief. De kracht was meteen duidelijk . De oefeningen en practice kruipen ‘onder je huid’. In de eerste periode waren mijn hoofd en hart enorm aan het puzzelen hoe alle onderdelen samen komen en wat het oplevert. Uiteindelijk geeft SCT je een helder beeld van waar je staat in je teamontwikkeling. En het reikt je als team een taal en toolkit aan om spanningen te processen en bespreken die niet in de organisatie liggen, maar op persoonlijk en interpersoonlijk vlak.”
Hans van Veen, Energized.org